TTCN - Một tin “nhức đầu” được đưa ra trên báo chí sáng 8-4-2004: “Bà Nguyễn Thị Nguyệt, tổng thư ký Hiệp hội Lương thực (HHLT) VN, xác nhận nhu cầu gạo trên thị trường thế giới đang có chiều hướng giảm.
Giá gạo thế giới đã giảm nhanh có thể ảnh hưởng đến giá gạo xuất khẩu của VN cũng như giá gạo trong nước. Chỉ trong ngày 6-4 giá gạo thế giới đã giảm đến 10 USD/tấn ở hầu hết các loại gạo. Bà Nguyệt cũng cho biết thêm trước tình hình này hiệp hội đã đề nghị các doanh nghiệp thành viên không mua thêm gạo nếu đã có đủ lượng hàng giao theo hợp đồng”.
Thực hư thế nào?
Nguồn tin kinh tế của Reuters cho biết: “Hôm 6-4-2004, giá gạo hạt dài và hạt ngắn tăng 0,25 USD tấn, gạo hạt trung bình tăng 0,24 USD/tấn”. Trên các nguồn tin khác, như của Oryza, cũng không thấy báo giá gạo xuống, càng không thấy có chi tiết nào về việc giá gạo giảm 10 USD/tấn trong ngày 6-4-2004. Tại sao lại có con số 10 USD giảm này? Có phải để cho khuyến cáo “không mua thêm gạo” gửi đến các doanh nghiệp thành viên thêm tính thuyết phục?
Tuy mẩu tin từ HHLT không cho biết nguyên nhân, song cũng có thể hiểu tại sao HHLT lại đưa ra những khuyến cáo như thế.
Phân tích thị trường lúa gạo của Oryza ngày 7-4-2004 cho biết: Ân Độ nhất quyết xuất khẩu trở lại. Một ủy ban liên bộ đã đạt đến thỏa thuận với tổ chức WTO là Chính phủ Ân sẽ bù lỗ 1.200 rupi (1 USD= 44,14 rupi Ân) cho mỗi tấn gạo hay lúa mì xuất khẩu. Giá gạo của Ân dự kiến rẻ hơn khoảng 24 - 28 USD/ tấn so với giá đã ký trên hợp đồng (giá FOB) một khi tiến trình trợ giá này được bắt đầu.
Có thể thấy, HHLT không nói ra song tin tức về việc Ấn Độ được xuất khẩu có trợ giá trở lại đã là lý do khiến HHLT phải khuyến cáo “thắng gấp” việc mua gạo.
Thế nhưng, liệu HHLT đã cân nhắc đủ chưa để đưa ra biện pháp “thắng gấp” khi mà Oryza ngày 7-4-2004 cũng như các hãng tin về lúa gạo khác cũng còn nhắc đến nhiều thông số khác: “Tổng dự trữ ngũ cốc toàn cầu dự kiến giảm mạnh xuống còn khoảng 89 triệu tấn. Chủ yếu do Trung Quốc, Ân Độ, Nga, Ukraine, EU cùng giảm sản lượng trong năm 2003”.
Tại sao HHLT nay lại thận trọng đến thế? Phải chăng do đã “thua” nặng vào đầu năm sau khi các doanh nghiệp đã tranh ký hợp đồng xuất khẩu gạo với giá hạ để rồi sau đó phải lỗ khi tranh mua với giá cao để có thể thực hiện hợp đồng? Lúc đó, các doanh nghiệp xem ra đã không màng đến những khuyến cáo của FAO đưa ra ngay từ tháng 11-2003:
“RAP 03/14
Các kiểm kê gạo trên thế giới vào cuối vụ mùa hiện tại, sẽ kết thúc trong năm 2004, cho phép dự báo ở mức 102 triệu tấn, giảm 20 triệu tấn so với ban đầu. Các diễn biến ở Trung Quốc và Ân Độ tiếp tục là những yếu tố chủ chốt làm cho tình hình lúa gạo toàn cầu xấu đi. Tại Nhật Bản và Hàn Quốc, vụ mùa này là nghèo nàn, cũng sẽ cần tiếp tế cho kho dự trữ của các nước này…
Các kiểm kê gạo trên thế giới vào cuối vụ mùa hiện tại, sẽ kết thúc trong năm 2004, cho phép dự báo ở mức 102 triệu tấn, giảm 20 triệu tấn so với ban đầu. Các diễn biến ở Trung Quốc và Ân Độ tiếp tục là những yếu tố chủ chốt làm cho tình hình lúa gạo toàn cầu xấu đi. Tại Nhật Bản và Hàn Quốc, vụ mùa này là nghèo nàn, cũng sẽ cần tiếp tế cho kho dự trữ của các nước này…
Giá gạo quốc tế tiếp tục tăng mạnh từ giữa năm 2003 cho mọi loại gạo, trừ loại gạo phẩm chất thấp của Ân Độ… Giá gạo trong những tháng sắp tới tiếp tục “tốt” trong điều kiện của một thị trường dự kiến là ngày càng “căng”. (Rice Market Monitor, 11-2003).
Hậu quả là... các công ty đã “rủ nhau” lỗ. Nay thận trọng cũng là dễ hiểu. Thế nhưng, đột ngột không mua thêm gạo có phải là một biện pháp hợp tình hợp lý không? Nông dân sẽ xoay trở như thế nào? Một tháng trước đây tại cuộc họp với các bộ, Phó thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã yêu cầu Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn tính toán, cân đối nguồn gạo, đảm bảo không để xảy ra khan hiếm do xuất khẩu, đồng thời phải tiêu thụ có hiệu quả mặt hàng này cho nông dân. (VNExpress 8-3-2004).
Việc các doanh nghiệp vào đầu năm phải mua gạo giá cao hơn giá ký hợp đồng không phải lỗi do nông dân, mà do các doanh nghiệp đã không phân tích đầy đủ các dự báo từ cuối năm ngoái. Nay trước cái tin “giá gạo thế giới đã giảm 10 USD/tấn chỉ trong ngày 6-4-2004”, do Hiệp hội Lương thực đưa ra để rủ nhau ngưng mua gạo vào, e rằng không sòng phẳng với nông dân - những người sản xuất ra hạt gạo để xuất khẩu.
Công bằng mà nói, thị trường là thị trường, không có chỗ cho sự “thương xót”. Thế nhưng, liệu có thể có được một sự hài hòa lợi ích giữa nông dân và nhà xuất khẩu tạm gọi là trên cơ sở “liên minh nông - thương” được không?
DU LONG
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét